KSIĘGA CESARSKA

1. Wstęp

Przełom wieków XIX i XX nazywany jest epoką pary, żelaza i elektryczności. Są jednak tacy, którzy uważają przełom wieków za epokę homoseksualistów, gruźlików i syfilityków. Zapewne też mają trochę racji. Ale nie możemy nie zauważyć, że właśnie w tej epoce pojawiły się wszystkie podstawowe wynalazki: maszyna parowa, kolej, samochód, elektryczność, tramwaj, promienie X... Zaczęto prowadzić badania naukowe wykrywające przyczyny chorób.

Na początku XIX wieku Europa zmniejszyła się. Gdy Napoleon w roku 1812, przejeżdżając przez Wilno na wyprawę moskiewską, zapytał profesora Uniwersytetu Wileńskiego, Jędrzeja Śniadeckiego, zapewne nie bez złośliwości,„Jaką chemię wykłada się tutaj, w Wilnie? - usłyszał grzeczną odpowiedź - Tę samą co w Paryżu, Sire.” (Ignacy Eichstaedt, Księga pierwiastków, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973).

Historię tworzą ludzie i zdarzenia. W tym czasie trzech ludzi w Europie czekało na swój czas. Był to niemiecki książę Wilhelm, późniejszy cesarz Wilhelm II, angielski książę George, późniejszy król angielski Jerzy V oraz wielki książę Mikołaj, przyszły car Rosji, Mikołaj II. Znali się dobrze, spotykali się – w dzieciństwie nawet bawili się razem jeżeli pozwalała na to etykieta dworska. Babka Europy, królowa angielska Wiktoria, starała się tak urządzić świat, aby było dobrze (w domyśle: dla Anglii). Wiadomo - nie zawsze się to udawało. Człowiek chce dobrze, a wychodzi jak wychodzi. Ale królowa Wiktoria jakoś sobie radziła. Trzech młodych ludzi czekało. Pierwszy doczekał się Wilhelm, następnym był Mikołaj. Jerzy czekał najdłużej.

Książka jest zilustrowana w dużej części pocztówkami z przełomu wieków. Tu warto powiedzieć kilka słów o roli pocztówki w tamtym okresie. Była ona znacznie większa niż obecnie. Pocztówki zastępowały środki masowego przekazu i informowały o ważnych zdarzeniach w kraju. Oczywiście również pokazywały atrakcje turystyczne i przekazywały życzenia. Można było znaleźć kartki z humorem, nawet bardzo drastycznym i frywolne, czasami dość mocno. Pocztówki służyły również celom propagandowym i reklamowym. Warto spojrzeć na pozdrowienia z Essen - od razu wiadomo kto i kogo pozdrawia.